Bütçe fazlası verilen kasım ayında tarihteki en yüksek aylık vergi tahsilatına ulaşılırken, yeni vergilerin geçerli olduğu temmuz-kasım döneminde aylık ortalama tahsilat, ilk yarıdakini neredeyse ikiye katladı. Tüketicilerin vergi yükünün daha çok artması ile vergi daha fazla tabana yayılmış oldu.

1,1 trilyonluk artırım karşılık buldu

 2023 mali yılı merkezi yönetim bütçesinde toplam vergi geliri hedefi, 3 trilyon 199,5 milyar lira olarak hedeflenmiş ve ocak-haziran dönemindeki vergi tahsilatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55 artarak 1 trilyon 602,1 milyar lira ile yıllık hedefle uyumlu gerçekleşmişti.

Deprem giderleri ve seçim dolayısıyla artan kamu harcama gereksinimi dolayısıyla temmuzda çıkarılan ek bütçe ile birçok vergide artırıma ve ek vergiler koyma yoluna gidilerek, başlangıçta hedeflenenin üzerine 1 trilyon 71,2 milyar liralık daha vergi tahsilatı öngörülmüş, bu revizyonla yıllık tahsilat hedefi 4 trilyon 270,7 milyar liraya çıkmıştı.

Tahsilat ikiye katlandı

Vergi tahsilatında ilk yarıdaki yüzde 55’lik artışa karşılık, yeni vergilerin geçerli olduğu temmuz-kasım döneminde ise tahsilat, geçen yılın ayın dönemine göre yüzde 121,8 oranındaki 1 trilyon 349,6 milyar liralık bir artışla 2 trilyon 457,6 milyar liraya ulaştı. İlk yarıda 267,1 milyar lira olan aylık ortalama vergi geliri, temmuz-kasım döneminde (beş ay) 491,5 milyar lira ile bunu neredeyse ikiye katladı. Özellikle kasım ayında 668,5 milyar lira ile bütçe tarihindeki en yeksek aylık vergi tahsilatına ulaşıldı. Aylık bazda elde edilen bütçe fazlasında geçen yılın aynı ayına göre kaydedilen 356,5 milyar liralık tahsilat artışı etkili oldu.

Üçte ikisi tüketimden

 Temmuz-kasım dönemindeki tahsilatın 877,1 milyarını gelir, kar ve mülkiyet üzerinden alınan doğrudan vergiler, 1 trilyon 579,3 milyarını ise ÖTV, KDV gibi tüketimden alınan dolaylı vergiler oluşturdu. Yeni vergilerin geçerli olduğu bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre kaydedilen tahsilat artışının 453,9 milyarı doğrudan vergilerden, 896,8 milyarı ise dolaylı vergilerden elde edildi. Anılan dönemlere göre doğrudan vergiler yüzde 107,3, dolaylı vergiler ise yüzde 131,4 arttı. İlk yarıda yüzde 63,8 olan dolaylı vergi oranı, son beş ayda yüzde 64,3’e yükseldi. Söz konusu oran 2022’nin temmuz-kasım döneminde ise yüzde 61,6 düzeyindeydi. Buna göre tüketimden alınan vergilerin toplam pastadaki payı daha da arttı; vergi daha fazla “taban”a yayıldı.